Z poprzednich artykułów wiemy już, jak istotnym aspektem funkcjonowania kryptowalut jest decentralizacja. Szczególną rolę odgrywa ona w obrębie narzędzi DeFi, wśród których prym wiodą DEX-y – im właśnie poświęcimy dzisiejszy wpis na naszym blogu. Poza definicją pojęcia oraz garścią poglądowych informacji udzielimy Ci kilku praktycznych wskazówek, które pozwolą na sprawne i bezpieczne korzystanie z dobrodziejstw DEX-ów. Zaprezentujemy także ranking najpopularniejszych platform typu DEX. Ale zanim przejdziemy do praktyki, zacznijmy od teorii…

DEX – krótka definicja

DEX (ang. Decentralized EXchange) to nic innego, jak internetowa giełda wymiany kryptowalut działająca w sposób zdecentralizowany. Na rynku finansowym DEX-y stanowią ważną innowację, możliwą dzięki technologii blockchain, która na nowo zdefiniowała realia handlu cyfrowymi aktywami. W przeciwieństwie do swoich scentralizowanych odpowiedników w postaci giełd-gigantów, takich jak Binance, Coinbase czy Kraken, DEX-y traktują priorytetowo autonomię użytkownika, czyli jego bezpieczeństwo i prywatność. Na czym to polega?

Zdecentralizowana giełda DEX to platforma wymiany kryptowalut, która działa bez centralnego organu lub nadrzędnej instancji odpowiedzialnej za realizowanie transakcji i zarządzanie kontami użytkowników. W przeciwieństwie do tradycyjnych, scentralizowanych giełd, DEX-y umożliwiają traderom bezpośredni handel między sobą w trybie peer-to-peer. Trading P2P przebiega z wykorzystaniem transakcji typu swap, czyli bezpośredniej wymiany tokenów na inne tokeny kryptowalutowe, bez udziału walut fiducjarnych, a co za tym idzie interakcji z tradycyjnymi podmiotami finansowymi, takimi jak banki czy operatorzy płatności. Działanie DEX-ów umożliwiają smart kontrakty, które pozwalają użytkownikom zachować kontrolę nad swoimi kluczami prywatnymi i aktywami na każdym etapie procesu handlowego.

W przeciwieństwie do giełd pokroju Binance, platformy DEX nie udostępnią nam konta użytkownika działającego na zasadzie hot walleta, którego klucze prywatne są przechowywane i zabezpieczane przez operatora serwisu. Ponadto, w obrębie DEX-ów nie obowiązuje procedura identyfikacyjna klienta (KYC). Ponieważ giełdy DEX nie przechowują kluczy kryptograficznych pozwalających na kontrolę aktywów użytkowników, podczas korzystania z ich usług istnieje znacznie mniejsze ryzyko kradzieży lub oszustwa w porównaniu ze scentralizowanymi giełdami. To nie koniec zalet: zazwyczaj DEX-y mogą pochwalić się niższymi opłatami transakcyjnymi, niż scentralizowane giełdy, ponieważ ich koszty operacyjne są znacznie mniejsze.

Możemy wyróżnić trzy główne typy zdecentralizowanych giełd kryptowalut:

• DEX-y księgi zamówień – te platformy prowadzą księgę zamówień, która jest listą zleceń kupna i sprzedaży składanych przez użytkowników. Gdy zostanie znalezione dopasowanie między zleceniem kupna i sprzedaży, transakcja jest wykonywana automatycznie przez inteligentny kontrakt.
• AMM DEX – czyli DEX-y działające w oparciu o automatyczny animator rynku wykorzystują algorytmy do ustalania cen aktywów na podstawie podaży i popytu. Użytkownicy mogą kupować i sprzedawać aktywa po cenach ustalonych przez AMM, a smart kontrakty odpowiadają za automatyczne realizowanie transakcji.
• DEX-y hybrydowe – te zdecentralizowane giełdy łączą w sobie elementy DEX arkusza zleceń i AMM DEX.

DEX-y kontra giełdy scentralizowane

W swojej istocie DEX-y działają jako platformy wymiany wirtualnych tokenów, podobnie jak ich scentralizowane odpowiedniki. Jednakże pomiędzy dwoma typami giełd istnieją fundamentalne różnice dotyczące ich zasad działania. Są one bardzo wyraźne pomimo faktu, iż coraz liczniejsze giełdy scentralizowane – nie wyłączając Binance, czy na naszym polskim podwórku Kanga Exchange – sukcesywnie uzupełniają wachlarz świadczonych usług o funkcje dotychczas zarezerwowane dla DEX-ów, w tym przede wszystkim wymianę P2P. Zanim zdecydujemy się na skorzystanie z usług platformy DEX, warto uzmysłowić sobie, czym różni się ona od standardowej giełdy.

Przede wszystkim, w przeciwieństwie do giełd scentralizowanych, które działają jako pośrednicy między handlowcami, przechowujący środki użytkowników i wymagający od nich zaufania do zastosowanych środków bezpieczeństwa, DEX-y funkcjonują w zdecentralizowanej sieci węzłów. Oznacza to, że użytkownicy zachowują pełną kontrolę nad swoimi kluczami prywatnymi i środkami przez cały proces handlowy. Innymi słowy, traderzy korzystający z DEX-ów nie muszą rezygnować z kontroli nad swoimi aktywami na rzecz „zaufanej” strony trzeciej. Z tego powodu wymiana w ramach DEX-ów odbywa się nie poprzez konta użytkowników, których dane wrażliwe gromadzone są na centralnych serwerach należących do właścicieli platform handlowych, lecz przy użyciu zewnętrznych prywatnych portfeli kryptowalutowych zintegrowanych z daną platformą najczęściej przy użyciu wtyczki do przeglądarki internetowej.

Zwiększone bezpieczeństwo i prywatność to kolejne ważne zalety zdecentralizowanych giełd. DEX-y wykorzystują funkcje bezpieczeństwa wynikające z technologii blockchain. Ponieważ użytkownicy zachowują kontrolę nad swoimi kluczami prywatnymi, ryzyko dużych włamań ukierunkowanych na scentralizowane repozytoria środków znacznie maleje. Ponadto, DEX-y często wdrażają zaawansowane techniki kryptograficzne, aby zapewnić bezpieczny i przejrzysty handel. Poziom zabezpieczeń wiodących DEX-ów praktycznie w niczym nie ustępuje zabezpieczeniom najbardziej poważanych giełd scentralizowanych.

W swoich założeniach DEX-y mają stanowić prawdziwie egalitarne platformy wymiany wartości. Tradycyjne giełdy często wymagają skomplikowanego procesu rejestracji i przestrzegania ograniczeń geograficznych lub kapitałowych. DEX-y natomiast promują równość użytkowników, dopuszczając do udziału w tradingu praktycznie każdą zainteresowaną osobę, pod warunkiem, że posiada ona dostęp do Internetu. Ta daleko idąca otwartość sprzyja rozwojowi globalnej społeczności traderów i inwestorów, tworzącej bardziej zróżnicowany i dynamiczny ekosystem niż miało to miejsce w dobie tradycyjnych narzędzi finansowych.

Mimo że DEX-y oferują liczne korzyści, nie są one pozbawione ograniczeń. Pewien problem może stanowić płynność, która okazjonalnie bywa znacznie mniejsza niż w przypadku giełd spod znaku Binance. Dzieje się tak, ponieważ zdecentralizowany tryb handlu niekiedy prowadzi do fragmentacji ksiąg zleceń, czyli sytuacji, w której z powodu niewystarczającej ilości chętnych do wymiany danej pary tokenów liczba zleceń kupna / sprzedaży jest względem siebie nieproporcjonalna. Ponadto, korzystanie z DEX-ów bywa mniej wygodne i intuicyjne w porównaniu ze świetnie zaprojektowanymi stronami giełd scentralizowanych. Na szczęście praktycznie z miesiąca na miesiąc wśród czołowych DEX-ów daje się zaobserwować spory postęp w dziedzinie projektowania interfejsu użytkownika i rozwiązań zwiększających pulę płynności. W toku ewolucji DEX-y mają potencjał stać się preferowaną platformą do handlu aktywami cyfrowymi, oferującą użytkownikom niezrównaną kontrolę i bezpieczeństwo nad ich inwestycjami.

Jak kupować i sprzedawać kryptowaluty na DEXach?

Pora na przejście od teorii do praktyki. Handel kryptowalutami za pośrednictwem zdecentralizowanej giełdy obejmuje następujące kroki:

1. Skonfiguruj portfel cyfrowy: aby handlować na DEX-ie, potrzebujesz zewnętrznego portfela kryptowalut kompatybilnego z sieciami blockchain, które wykorzystuje dany DEX. Przykładowo, jeśli chcesz handlować na platformie DEX opartej na infrastrukturze Ethereum, będziesz potrzebować portfela obsługującego tokeny ERC20 dostępne w sieci Ethereum. Do wyboru masz wiele różnych typów portfeli, w tym portfele programowe (w formie aplikacji mobilnych), portfele sprzętowe i portfele internetowe (w formie wtyczek-rozszerzeń do przeglądarki internetowej). Ze względu na wygodę użytkowania, przy okazji korzystania z DEX-ów polecamy portfele przeglądarkowe Metamask, Trust Wallet lub Brave Wallet. Dostęp do wiodących DEX-ów zapewniają także dedykowane aplikacje mobilne.
2. Dokonaj zakupu kryptowaluty: zanim zaczniesz handlować na DEX-ie, musisz stać się posiadaczem tokenów kryptowalutowych. Możesz kupić krypto za gotówkę w kantorze kryptowalut stacojarnym, albo nabyć tokeny na scentralizowanej giełdzie po dokonaniu płatności przelewem bankowym lub kartą.
3. Znajdź swój DEX: dostępnych jest wiele DEX-ów, które różnią się pod względem obsługiwanych aktywów, wysokości opłat transakcyjnych, a także interfejsu użytkownika. Przeprowadź analizę porównawczą i wybierz DEX, który spełnia Twoje potrzeby. Naturalnie, Twój wybór powinien paść na DEX odznaczający się największą płynnością w obrębie interesujących Cię par tokenów, a także obsługą preferowanych przez Ciebie sieci blockchain oraz przejrzystym interfejsem użytkownika.
4. Zarejestruj konto: część DEX-ów wymaga utworzenia konta użytkownika przed rozpoczęciem handlu. Postępuj zgodnie z instrukcjami, aby utworzyć konto.
5. Podłącz swój portfel: aby handlować na DEX-ie, musisz zsynchronizować swój cyfrowy portfel kryptowalut z interfejsem DEX-u. Zwykle wymaga to wygenerowania specjalnego klucza połączenia lub kodu QR w aplikacji portfela i użycia go do połączenia się z DEX-em.
6. Otwórz zlecenie kupna / sprzedaży: po podłączeniu portfela do DEX-u możesz rozpocząć handel, składając zlecenie kupna lub sprzedaży. Będziesz musiał określić aktywa, którymi chcesz handlować, cenę, którą chcesz zapłacić lub otrzymać, oraz kwotę tokenów, którymi chcesz handlować.
7. Poczekaj na realizację zlecenia: po złożeniu zamówienia musisz poczekać, aż zostanie ono dopasowane do zamówienia innego użytkownika. Ten proces może zająć trochę czasu, w zależności od płynności DEX-u i popytu na tokeny, którymi handlujesz.
8. Monitoruj swoje transakcje: po zrealizowaniu zlecenia możesz monitorować swoje transakcje i saldo w interfejsie użytkownika na platformie DEX lub bezpośrednio w aplikacji portfela zintegrowanej z DEX-em.

Bezpieczne korzystanie z giełd DEX

Handel na DEX-ie bywa bardziej skomplikowany, niż handel na scentralizowanej giełdzie, ponieważ musisz całkowicie samodzielnie zarządzać posiadanymi tokenami i upewnić się, że Twój portfel kryptowalut jest w pełni kompatybilny ze stroną platformy. W przeciwnym razie może dojść do błędów technicznych czy też zwykłych ludzkich pomyłek, które mogą okazać się fatalne w skutkach. DEX-y oferują większą kontrolę, bezpieczeństwo i prywatność w porównaniu ze scentralizowanymi giełdami, niemniej jednak jako nowy użytkownik DEX-ów powinieneś przestrzegać kilku podstawowych zasad postępowania.

• Poznaj dobrze swój cyfrowy portfel: ważne jest, aby dokładnie zrozumieć, jak działa Twój portfel kryptowalut i jak bezpiecznie zarządzać posiadanymi aktywami. Obejmuje to zabezpieczanie kluczy prywatnych portfela lub frazy odzyskiwania oraz stworzenie kopii zapasowej portfela na wypadek utraty dostępu. Bardzo ważne jest także przetestowanie funkcjonalności wybranej przez Ciebie aplikacji do kontroli krypto w trybie współpracy z interfejsem DEX-u. Warto zwrócić uwagę chociażby na to, czy przy wystawianiu ofert kupna / sprzedaży na DEX-ie nie występują w aplikacji błędy, np. polegające na opóźnionym aktualizowania salda lub parokrotnym wystawieniu tej samej oferty.
• Zrozum ryzyko związane z handlem: kryptowaluty będące przedmiotem obrotu na giełdach DEX są z reguły bardzo niestabilne, a wartość Twoich aktywów może ulegać znacznym wahaniom. Ważne jest, aby inwestować w krypto tylko tyle, ile możesz stracić.
• Uważaj na oszustwa typu phishing: cyberprzestępcy mogą próbować ukraść Twoje krypto, nakłaniając Cię do udzielenia im dostępu do Twojego portfela cyfrowego lub danych osobowych. Uważaj na oszustwa typu phishing i ufaj tylko renomowanym platformom DEX.
• Zapoznaj się z opłatami: DEX-y zazwyczaj pobierają opłaty prowizyjne za realizację transakcji. Opłaty te różnią się w zależności od platformy, dlatego przed zdecydowaniem się na konkretną giełdę porównaj wysokość prowizji przynajmniej kilku DEX-ów, aby zyskać pewność najkorzystniejszego wyboru.
• Aktualizuj swoje oprogramowanie: DEX-y opierają się na ścisłej integracji z prywatnymi portfelami kryptowalut, dlatego niezwykle ważne jest regularne aktualizowanie oprogramowania. Dzięki aktualizacjom zyskujesz pewność, że Twój portfel posiada najnowsze zabezpieczenia wraz ze wszystkimi funkcjami niezbędnymi do prawidłowego, wolnego od błędów technicznych wykonywania transakcji kryptowalutowych w ramach wymiany na DEX-ie.

Ranking Top 6 najlepszych DEX-ów

Wiemy już czym są DEX-y, jakie oferują korzyści, jak za ich pomocą dokonywać kryptowalutowych swapów, a także jak poruszać się bezpiecznie po ich wirtualnej przestrzeni. Tytułem zakończenia nie pozostało nam już nic innego poza przedstawieniem wiodących platform DEX. A oto i one:

1. Uniswap – rewolucyjna platforma zdecentralizowanej wymiany, która odegrała kluczową rolę w kształtowaniu ekosystemu DeFi. Została zaprojektowana jako protokół na blockchainie Ethereum, umożliwiający użytkownikom bezpośrednią wymianę tokenów kryptowalutowych bez konieczności pośredników. To właśnie twórcy Uniswap odpowiadają za wprowadzenie innowacyjnej koncepcji zautomatyzowanych animatorów rynku (AMM) oraz pul płynności. Dzięki AMM wszyscy uczestnicy giełdy mogą dostarczać swoje środki do pul płynności, a protokół automatycznie ustala ceny tokenów w oparciu o proporcje dostarczonych tokenów. To zapewnia efektywną wymianę bez potrzeby każdorazowego dopasowywania drugiej strony transakcji w osobie konkretnego użytkownika giełdy.
2. SushiSwap – platforma powstała w wyniku forka Uniswap, która szybko zyskała status unikalnej giełdy DEX. Oprócz podstawowych funkcji wymiany, SushiSwap wdrożyło innowacyjny mechanizm gratyfikacji dostawców płynności, zakładający przyznawanie nagród denominowanych w tokenie SUSHI. Platforma przyciąga głównie traderów, którzy chcą uczestniczyć w farmingu.
3. PancakeSwap – DEX, który wyłonił się jako alternatywa dla Uniswap, działający na Binance Smart Chain, co pozwala na uniknięcie wysokich opłat transakcyjnych charakterystycznych dla sieci Ethereum. Dzięki kompatybilności z BEP20 platforma stała się atrakcyjnym miejscem dla traderów szukających bardziej opłacalnych opcji handlowych. PancakeSwap oferuje funkcje AMM, a także wprowadza dodatkowe mechanizmy gratyfikacji użytkowników, takie jak tzw. „loterie”, które umożliwiają wygrywanie nagród w natywnym tokenie platformy w zamian za udział w pulach płynności.
4. 1inch – innowacyjna platforma oferująca dostęp do licznych zdecentralizowanych giełd i blockchainów, który umożliwia użytkownikom korzystanie z puli płynności dostarczanej przez wiele różnych DEX-ów. Dzięki integracji z licznymi kanałami wymiany tokenów użytkownicy 1inch mogą w łatwy sposób uzyskać najkorzystniejsze kursy wymiany dla swoich swapów, przy jednoczesnej minimalizacji kosztów transakcyjnych. Tajemnice skuteczności 1inch to precyzyjna analiza dostępnych ofert na różnych giełdach oraz optymalizacja ścieżek wymiany.
5. Balancer – platforma, która w kwestii personalizacji pul płynności poszła o krok dalej niż konkurencyjne DEX-y. Jej użytkownicy mogą tworzyć własne pule z różnymi wagami tokenów, co pozwala na większą swobodę zawierania transakcji zarówno dostawcom płynności, jak i traderom.
6. Curve Finance – wyspecjalizowana platformą DEX, która skupia się na handlu stablecoinami. Dzięki zastosowaniu specjalnych algorytmów, Curve minimalizuje spread i zapewnia maksymalnie efektywną wymianę pomiędzy „stablami”. Jest to szczególnie atrakcyjne dla traderów, którzy w swojej działalności dokonują transakcji i rozliczeń w wielu stablecoinach, nie ograniczając się do najpopularniejszego Tethera.

* * *

Chcesz anonimowo kupić krypotwaluty za gotówkę, aby rozpocząć przygodę z tradingiem na platformach DEX? Odwiedź nasz kantor krypotwalut Bitmona, położony w samym centrum Warszawy! Oferujemy sprawną wymianę licznych tokenów kryptowalutowych na gotówkę – sprawdź naszą ofertę jeszcze dziś! Gwarantujemy korzystne kursy wymiany, a także fachową i miłą obsługę 😉 Zapraszamy!