Zapewne jesteś już dumnym posiadaczem kryptowalut; pewnego dnia odwiedziłeś lokalny kantor lub stronę giełdy internetowej i nabyłeś jednostki Bitcoina lub Etheru. Być może pokusiłeś się też o zakup jakichś altcoinów. W każdym razie masz już krypto – pytanie tylko, gdzie konkretnie znajdują się Twoje środki? Dokąd trafiają tuż po zawarciu transakcji, a gdzie najlepiej je trzymać w dłuższej perspektywie? Jeśli chodzi o przechowywanie kryptowalut, musisz rozwikłać zasadniczy dylemat: czy użyć portfela typu custodial czy non-custodial?

Portfele powiernicze, czyli wysoka cena za wygodę

Wspomniane typy portfeli to dwie podstawowe opcje dostępne dla entuzjastów kryptowalut. Portfel powierniczy, zwany też niekiedy depozytowym (ang. custodial) to hot wallet, w którym klucze prywatne (służące do uzyskiwania dostępu do depozytu i kontrolowania go) są przechowywane przez zewnętrzny podmiot, czyli usługodawcę, którym najczęściej jest giełda kryptowalut. Oznacza to, że użytkownik de facto nie ma bezpośredniej kontroli nad swoimi środkami i musi polegać na powierniku w zakresie deponowania i zabezpieczania posiadanych aktywów. Firma pełniąca rolę „opiekuna” ponosi odpowiedzialność za przechowywanie kluczy prywatnych i ma obowiązek zapewniania dostępu do środków na każde żądanie użytkownika.

Portfele depozytowe wykazują spore podobieństwo do tradycyjnej bankowości, w której zewnętrzny dostawca usług finansowych dzierży faktyczną kontrolę nad naszymi pieniędzmi. Custodiale są stosunkowo łatwe w użyciu i wygodne, z tego powodu wciąż cieszą się dużą popularnością wśród posiadaczy krypto, zwłaszcza tych początkujących. Takie „scentralizowane” rozwiązanie zapewnia użytkownikom komfort, ale w praktyce niestety okazuje się być mieczem obosiecznym. Zwróćmy uwagę, że portfele depozytowe mają dość poważną wadę. Co prawda z jednej strony eliminują ryzyko utraty dostępu do środków w wyniku zgubienia klucza prywatnego lub zapomnienia frazy seed, czyli lekkomyślnego zachowania użytkownika, jednakże z drugiej strony trzymanie dużej ilości kapitału na scentralizowanej giełdzie jest obarczone niebezpieczeństwem włamań (ataki hakerskie), różnego rodzaju oszustw (scam), czy też ryzykiem utraty dostępu do całego depozytu bądź jego części w przypadku tymczasowej niewypłacalności lub bankructwa firmy powierniczej.

Funkcję portfeli custodial pełnią konta na popularnych giełdach internetowych (np. Coinbase, Binance), służące do przechowywania i zarządzania zasobami cyfrowymi bezpośrednio na giełdowej platformie, z poziomu przeglądarki i aplikacji mobilnej.

Portfele non-custodial, czyli bezpieczeństwo przede wszystkim

Alternatywą dla portfeli powierniczych są portfele nie-powiernicze (ang. non-custodial), czyli wallety, w których posiadacz kryptowalut samodzielnie przechowuje własne klucze prywatne. Oznacza to, że użytkownik zyskuje pełną kontrolę nad swoimi środkami i ponosi całkowitą odpowiedzialność za ich zabezpieczenie. Do portfeli non-custodial zaliczamy między innymi portfele sprzętowe (Ledger, Trezor, Keystone), portfele programowe w postaci aplikacji i wtyczek przeglądarkowych (MetaMask, Trust Wallet, Exodus) a także coraz rzadziej spotykane portfele papierowe. 

Zachowując klucze prywatne w tajemnicy właściciele portfeli non-custodial mogą mieć pewność, że żadna osoba trzecia nie uzyska dostępu do ich środków. Główną zaletą portfeli non-custodial jest to, że oferują wysoki poziom bezpieczeństwa, ponieważ użytkownik samodzielnie kontroluje klucze kryptograficzne i nie jest w tej materii zależny od żadnych powierników. Innymi słowy nie istnieje ryzyko związane z powierzaniem poufnych danych zewnętrznym podmiotom, występujące w przypadku custodiali. Jednakże portfele non-custodial mają również swoje wady. Konieczność samodzielnego zarządzania poufnymi danymi dla niektórych krypto entuzjastów okazuje się zbyt skomplikowanym, stresującym i odpowiedzialnym zadaniem. Ponadto w przypadku utraty kluczy i frazy seed dochodzi do bezpowrotnej utraty dostępu do funduszy, od której nie ma odwołania – nie istnieje instancja, do której moglibyśmy się zwrócić o pomoc lub zgłosić reklamację.

Ostateczny wybór, czyli krótkotrwała wygoda vs. długotrwałe bezpieczeństwo

A zatem jaki rodzaj portfela będzie dla Ciebie odpowiedni? Ostatecznie wybór zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji. Jeśli jesteś osobą, która ceni przede wszystkim wygodę i łatwość użytkowania, portfel powierniczy wydaje się optymalnym rozwiązaniem. Jeśli jednak Twoim priorytetem są kwestie bezpieczeństwa i prywatności, prawdopodobnie zdecydujesz się na zarządzanie środkami przy pomocy portfela non-custodial.

Należy podkreślić, że długoterminowe trzymanie znacznych ilości kryptowalut w portfelu powierniczym delikatnie mówiąc nie jest najmądrzejszym pomysłem. Niebezpieczeństwo hakerskich włamań i niewypłacalności jest po prostu zbyt duże – nie warto przedkładać doraźnej wygody by ryzykować utratę ciężko zarobionych środków. Zamiast tego polecamy korzystanie z portfeli nie-powierniczych, w szczególności w formie portfeli sprzętowych. Dzięki temu zyskujesz pewność, że Twoje fundusze są bezpieczne i faktycznie znajdują się pod Twoją osobistą kontrolą. W tym miejscu przypominamy, że kantor kryptowalut Warszawa Bitmona posiada w sprzedaży portfele sprzętowe marki Ledger.

Początkujący użytkownicy kryptowalut przejawiają skłonność do podejmowania nieostrożnych decyzji, takich jak bezrefleksyjne poleganie na portfelach depozytowych, nawet w sytuacjach, które wręcz proszą się o zastosowanie zwiększonych środków bezpieczeństwa. Ważne jest, aby obcując z kryptowalutami rozwijać w sobie takie przymioty, jak niezależność, odpowiedzialność, skrupulatność i zdrowy rozsądek. Jeśli korzystasz wyłącznie z portfela custodial, zachęcamy do rozważenia alternatywy w postaci portfela non-custodial. Jego konfiguracja i użytkowanie początkowo będzie wymagać nieco więcej wysiłku niż korzystanie z giełdowego konta, ale spokój ducha i bezpieczeństwo, które zapewnia, z całą pewnością są tego warte.